စီးပြားေရး ဖြံ႔ၿဖိဳးတက္မႈနွင့္ ေရအားလွ်ပ္စစ္ထုတ္လုပ္ေရးအၾကားရွိ ပဋိပကၡမ်ားကို အေျဖရွာျခင္း
EPN
ေဆာင္းပါး၊ ဇြန္ ၁၁
ဗိုလ္က်ေရးသားသည္။
ဒီနွစ္ကစ ျပည္တြင္းရွိ မီဒီယာမ်ားက ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းကုိ ထာဝရရပ္ဆိုင္းသြားမယ္လို႕ က်ယ္က်ယ္ ျပန္႔ျပန္႔ ေရးသားေနၾကတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒီလိုကန္႔ကြက္ေျပာဆုိၾကတာဟာ ဧရာဝတီျမစ္က ကၽြန္ေတာ္တို႕ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ မိခင္ျမစ္ႀကီးျဖစ္လို႔ ျမန္မာျပည္သူမ်ားအေနနဲ႔ ကိုယ့္မိခင္ျမစ္ႀကီးကုိ ထိန္းသိမ္းကာကြယ္တဲ့ ဆႏၵရွိတယ္ဆိုတာဟာ မွားယြင္းတဲ့အခ်က္မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ကၽြန္ေတာ္ တို႔ရဲ႕ မိခင္ဧရာဝတီျမစ္ႀကီး၏ အခုတည္ရွိတဲ့ အေျခေနမ်ားကို သုံးသပ္ၾကည့္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ လွ်ပ္စစ္မလံုေလာက္လို႔ ျမစ္ညာေဒသဘက္မွာ မွီတင္းေနထိုင္တဲ့ ေဒသခံမ်ားက ေန႔စဥ္စားသုံးရတဲ့ ထမင္းခ်က္ဖို႔ မီးလုံေလာက္စြာရရွိဖို႔၊ မီးအလင္းေရာင္ရရွိဖုိ႔ဆိုရင္ သစ္ပင္မ်ားကို ခုတ္ၿပီး အသံုးျပဳ ေနရပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ပံုမွန္ေငြဝင္ နည္းလမ္းမရွိလို႕ သူတို႕က သစ္ပင္ခုတ္ၿပီး ထင္း၊ မီးေသြး အျဖစ္ေရာင္း စားျခင္း ေတာင္ယာခုတ္ၿပီးစိုက္ပ်ိဳးျခင္း ျမစ္ေခ်ာင္းတစ္ေလွ်ာက္ ေရႊတူး ေဖာ္ျခင္းေတြ လုပ္ကိုင္ၾကပါတယ္။
အဲဒီလို အထက္မွာေဖၚျပခဲ့တဲ့ အခ်က္ေတြေၾကာင့္ ဧရာဝတီျမစ္အထက္ပိုင္းရွိ သဘာဝသစ္ ေတာအပါအဝင္ အစရွိတဲ့ ရုကၡပင္မ်ားနဲ႕ ျမစ္ေၾကာေတြဟာ ပ်က္စီးျခင္းခံရပါတယ္။ ျမစ္ညာ ေဒသရွိ သစ္ေတာမ်ားက ကၽြန္ေတာ္တို႔ မိခင္ျမစ္ေသြးမ်ားကို ပ်ိဳးေထာင္တဲ့ တိုက္ျဖစ္တဲ့အျပင္ ျမစ္ေၾကာရဲ႕ တည္ၿငိမ္မႈဟာ ျမစ္ရဲ႕ ပင္မေသြးေၾကာႀကီးျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္တို႕ အျမတ္တႏိုး တန္ဖိုးထားတဲ့ မိခင္ဧရာဝတီျမစ္ရဲ႕ က်န္းမာေရးကို အခုတ ကယ္ က်န္းမာေသးလား။ ျမစ္ေၾကာတစ္ေလွ်ာက္မွာ ရွိတဲ့ ျမစ္လက္သက္ေတြကိုလည္း ျဖည့္ေတြးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အခုျမစ္ႀကီးဟာ မိုးသည္းထန္စြာ ရြာတဲ့ အခ်ိန္ႀကံဳရင္ ေတာင္တန္းေတြနဲ႔ ဆင္ေျခေလွ်ာ ေတြဟာ ေျမၿပိဳမႈျဖစ္စဥ္ေတြ ခံလိုက္ပါတယ္။
ေရႀကီးေရ လွ်ံမႈေတြက တျခားေနရာေဒသအႏွံ႔ကုိ ပ်ံနွံသြားပါတယ္။ မိုးေခါင္ေရရွားတဲ့ အခ်ိန္ ေရာက္ရင္ ျမစ္ေခ်ာင္းေရခမ္းေျခာက္သြားတယ္။ လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးမ်ား နွစ္နာဆံုးရႈံးတဲ့အထဲ ေရႊတူးေဖာ္ျခင္းနဲ႕ လူမႈေနထိုင္ေရး ပတ္ဝန္းက်င္ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ အမႈိက္မ်ားက ဧရာဝတီ ျမစ္ႀကီးထဲသုိ႔ စီးဝင္သြားၿပီး ျမစ္ညစ္ညမ္းျခင္း ခံေစတဲ့အခါ က်ေနာ္တို႕ရဲ႕ မိခင္ျမစ္ႀကီးဟာ လွပခန္႔ ညားတဲ့ အေျခအေနရွိေသးလားဆိုတာ ထည့္စဥ္းစားရမွာျဖစ္တယ္။
အခုေခတ္ကာလမွာ ကမၻာေပၚမွာရွိ အရွည္ဆံုးျမစ္ေခ်ာင္းရဲ႕ေရဟာ သံုးပံုတစ္ပံုပဲ လြတ္လပ္စြာ စီးဆင္ းနိုင္တယ္လို႕ မီဒီယာတခ်ိဳ႕က ေရးသားေဖၚျပခ်က္အရ သိရပါတယ္။ အဲလိုျဖစ္စဥ္မ်ိဳးေတြဟာ ဖြံ႔ၿဖိဳးၿပီး နိုင္ငံမ်ားအတြင္း မ်ားစြာရွိပါတယ္လို႕ သိၾကပါတယ္။ လူသားေတြက ေရကာတာနဲ႕ ေရကို တားဆီး ကာကြယ္ျခင္း၊ ဆည္ေျမာင္း တည္ေဆာက္ျခင္း စတဲ့လုပ္ငန္းေတြဟာ ဟုိးယခင္ကတည္းက သက္တမ္းနွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေထာင္နဲ႕ခ်ီၿပီးရွိပါတယ္။
တရုတ္နိုင္ငံရဲ႕ တူးက်န္ရန္႕ အမည္ခံတဲ့ ဆည္ေျမာင္းစီမံကိန္းကေန ေရာမႏိုင္ငံရ႕ ၿမိဳ႕တြင္း ေရေပးသြင္းမႈ လုပ္ငန္းစနစ္အထိ ဆည္ေျမာင္းနဲ႕ ေရကာတာတည္ေဆာက္ျခင္းျဖင့္ ေရႀကီးေရလွ်ံမႈကို ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ျခင္းနဲ႕ ေရအရင္းအျမစ္မ်ား အသံုးျပဳတဲ့ေဆာင္ရြက္မႈမ်ားဟာ လူသားေတြက နွစ္ေပါင္းမ်ားစြာေထာင္နဲ႕ခ်ီရွိတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈ ပါဝင္တဲ့ အစိတ္အပိုင္းျဖစ္ၾကပါတယ္။
စက္မႈလုပ္ငန္း ျဖစ္ထြန္းတိုးတက္လာတဲ့ ေနာက္ပိုင္းမွာ အထူးသျဖင့္ လွ်ပ္စစ္မီးကို တီထြင္ၿပီးေနာက္ ေရနဲ႕လွ်ပ္စစ္မီးကို ထုတ္လုပ္ျခင္းဟာ လူသားေတြကုိ ခ်မ္းေျမ႕သာယာေစပါတယ္။ အဲဒါကလည္း လူသားေတြရဲ႕ ဘဝဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္ေရးမွာ ေရွ႕တိုးေစတဲ့ အေရးႀကီးေသာ လကၡဏာရပ္တစ္ခုလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
၂၀ရာစုနွစ္ အေစာပိုင္းကာလကုိ ၾကည့္ရင္ အႀကီးစား ေရကာတာ ေဆာက္လုပ္ျခင္းဟာ စီးပြားေရး ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုး တက္ေရးနဲ႕ လူေနမႈဘဝဖြ႔ံၿဖိဳးတိုးတက္ေရးဟာ ေပါင္းစည္းဆက္ႏြယ္ေနပါတယ္။ ၂၀ရာစု၊ နွစ္၃၀-၄၀ နွစ္ပိုင္းေလာက္မွာ အေမရိကန္တစ္နိုင္ငံပဲ ေဆာက္လုပ္ထားတဲ့ ေရကာတာအမ်ားစုက ၎ေခတ္ သမၼတအမည္နဲ႕ေရကာတာကိုနာမည္ေပးတယ္လို႕ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ၎ေခတ္တုန္းက နိုင္ငံတကာ ျပည္သူလူထုက အဲဒီ အႀကီးစားေရကာတာကို တည္ေဆာက္နိုင္ျခင္းကုိ ဂုဏ္ယူၾကၿပီး ေရကာတာကို လိုလိုလားလားရွိတဲ့ အေျခေနကို ေတြ႔ျမင္ ၾကား သိရတာ အဆန္းမဟုတ္ပါဘူး။
ဘယ္ႏုိင္ငံမွာမဆို ေရကာတာ တည္ေဆာက္ေရးဟာ ေခတ္မွီျခင္းရွိတာနဲ႔ လူသားေတြက သဘာဝ အရင္းအျမစ္မ်ားကုိ မွန္ကန္စြာ အသံုးခ်နိုင္တဲ့ လကၡဏာအျဖစ္ မ်ားက သတ္မွတ္ထားၾကပါတယ္။
၂၀ရာစုနွစ္ ၇၀ျပည့္နွစ္တုန္းက ေရကာတာေဆာက္လုပ္ေရးအေျခအေနက ထိပ္သည္းအထိ ေရာက္ၿပီး နိုင္ငံတကာ ေန႔စဥ္တည္ေဆာက္ၿပီး လႊဲေျပာင္းေပးအပ္အသံုးခ်တဲ့ ေရကာတာမွာလည္း ၂ခု၊ ၃ခု ရွိပါတယ္။ သက္ဆိုင္ရာဌာနရဲ႔ စစ္တမ္းအရ ၂၀ရာစုေနာက္ပိုင္းအထိ တစ္ကမၻာလံုးရွိ နိုင္ငံ၂၄နိုင္ငံက အသံုးျပဳတဲ့ နိုင္ငံ ထက္ဝက္ေက်ာ္ ရွိပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ ေရကာတာတည္ေဆာက္ၿပီး လယ္ယာေျမမ်ားကုိ ေရေပးသြင္းမႈ လုပ္ငန္း ေဆာက္ရြက္ေနတဲ့ နိုင္ငံက တစ္ကမာၻလံုးမွာ ၄၀ရာခိုင္နႈန္းေလာက္ရွိပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ေရကာတာေဆာက္လုပ္ေရး၊ ေရအားလွ်ပ္စစ္ေဆာက္လုပ္ေရးဟာ လူ႔ေလာက ဖြံၿဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္ အေရးႀကီးတဲ့ အစိတ္အ ပိုင္းျဖစ္ေၾကာင္းကုိ ေမးခြန္းထုတ္စရာလိုမယ္မထင္ပါဘူး။ အထူးသျဖင့္ ယခု ေရသယံဇာတပဋိပကၡ အရမ္း ထင္ရွား ေပၚလြင္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ေရကာတာတည္ေဆာက္ထားတဲ့ ေရသယံဇာတ အသံုးျပဳ နည္း တစ္ခုတည္းပဲမဟုတ္ပါဘူး။
ေရႀကီးေရလွ်ံမႈကာကြယ္ျခင္း၊ ဆည္ေရေပးသြင္းျခင္း၊ ေရေၾကာင္းသယ္ယူပို႕ေဆာင္ေရး၊ ခရီးသြာ လာေရး၊ ေရထြက္ပစၥည္းေမြးျမဴေရးကလြဲလို႔ အဓိက သက္ေရာက္မႈက ေရေပးသြင္းမႈနဲ႔ ေရအား လွ်ပ္စစ္ထုတ္လုပ္မႈျဖစ္ပါတယ္။ ေရကာတာနဲ႔ ေရေလွာင္ၿပီး ေရႀကီးေရလွ်ံမႈကို ျပန္လည္ဖြံ႔ျဖိဳးျမဲ စြမ္းအင္အျဖစ္ အသံုးျပဳတဲ့ အေရးႀကီးနည္းလမ္း တစ္ခုပါဝင္ပါတယ္။
၁၉၉၁ခုနွစ္က ဘရာဇီးနိုင္ငံရဲ႕ ေရအားလွ်ပ္စစ္ စက္တပ္ဆင္မႈ ပမာဏစံခ်ိန္ဟာ သိန္း ၄၆၀.၈ ကီလိုဝပ္နာရီျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီထဲမွာ ေရအားလွ်ပ္စစ္စက္တပ္ဆင္မႈပမာဏဟာ ၂၄၉၀ ဘီလီယံ ကီလိုဝပ္နာရီျဖစ္ပါတယ္။ ဘရာဇီး တစ္နိုင္ငံလံုး လွ်ပ္စစ္ထုတ္လုပ္ပမာဏရဲ႕ ၉၅%ျဖစ္ပါတယ္။
ဘရာဇီးနိုင္ငံရဲ႕ ေရအားလွ်ပ္စစ္တပ္ဆင္မႈ ပမာဏသည္ ကမၻာမွာ စတုတၳ အမ်ားဆုံးျဖစ္ပါတယ္။ နွစ္စဥ္ လွ်ပ္စစ္ထုတ္ လုပ္မႈပမာဏဟာ ကမၻာတြင္ တတိယျဖစ္တာကုိ ေတြ႔ရွိရပါတယ္။ အထက္ပါ ေဖာ္ျပထားေသာ အခ်က္အလက္မ်ားအားျဖင့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးၿပီးနိုင္ငံက ျမစ္ေခ်ာင္းဆည္ေျမာင္းမ်ား စီမံခန္႔ ခြဲျခင္းနွင့္ အသံုးျပဳ ျခင္းအားျဖင့္ လူမႈစီးပြားဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ျခင္းနွင့္ ပတ္ဝန္းက်င္ထိ္န္းသိမ္းေရးအၾကား ပဋိပကၡေျဖရွင္း နိုင္တာကို ေတြ႔ရပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ဖြံၿဖိဳးဆဲနိုင္ငံအတြက္ ေရေဘးအႏၱရာယ္ ေလ်ာ့ခ်ျခင္းနွင့္ ေရအရင္းအျမစ္မလံုေလာက္ေသာ ပဋိပကၡဟာ အလြန္ထင္ရွားပါတယ္။ နိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ ကန္႔သက္ခ်က္ေၾကာင့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ရန္ ေနာက္က်ေသာ နိုင္ငံမ်ားဟာ ျမစ္ေခ်ာင္းအင္းအိုင္မ်ားကို ေကာင္းမြန္စြာ အသံုးအျပဳနိုင္ေသာေၾကာင့္ ေရးေဘးအႏၱရာယ္ကာကြယ္ျခင္း၊ စိုက္ပ်ိဳးေရးဆည္ေျမာင္းေရသြယ္ျခင္း၊ ေရေပးပို႔ျခင္း၊ ေရခြဲေဝျခင္း စတဲ့ စြမ္းရည္ဟာ လူမႈဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး လိုအပ္ခ်က္ကို အျပည့္အဝမျဖည့္စြမ္းနိုင္ပါ။
ဖြံ႔ၿဖိဳးၿပီးနိုင္ငံရဲ႕ အေတြ႔အၾကံဳေလ့လာျခင္းအားျဖင့္ ဗိုက္ေဟာင္းေလာင္းျဖင့္ ပတ္ဝန္းက်င္ထိန္း သိမ္းမယ္လို႔ ေျပာေပမယ့္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ လုပ္သင့္တာက ပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးနွင့္ စီးပြားေရး ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ျခင္း နွစ္ခုကို ညီမွ်စြာအသံုးျပဳသင့္ပါတယ္။ အကယ္၍ လံုေလာက္ေသာ လွ်ပ္စစ္မီး မရွိလွ်င္ စီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈမျဖစ္နုိင္ပါ။ လူေတြက သဘာဝကို အၿမဲမွီခိုအားကိုးလွ်င္ ပတ္ဝန္း က်င္ ထိခိုက္မႈမ်ား ပိုမိုျပင္းထန္ေစပါတယ္။
ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ား လႊတ္လပ္စြာ စီးဆင္းေစျခင္းဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ လူသားေတြရဲ႕ ဆႏၵ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေရွးဦးစြာ လိုအပ္ခ်က္သည္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ လူမႈဘဝဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ရန္ လိုအပ္ေသာ လွ်ပ္စစ္မီး လံုေလာက္စြာရရွိၿပီး ကၽြန္ေတာ္တို႔ အဆက္မျပတ္ ပတ္ဝန္းက်င္ကို မဖ်က္ဆီးဘဲ၊ ကၽြန္ေတာ္တို႔ နည္းပညာနွင့္ ေငြေၾကးမ်ားကုိ အသံုးျပဳၿပီး ပတ္ဝန္းက်င္ထိ္န္းသိမ္းျခင္းျဖင့္ ေနာက္ဆံုး လူမႈဘဝနွင့္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ကုိ တူညီေလ်ာ္စြာ ဖြံ႔ၿဖိဳး တိုးတက္ေစပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ အေၾကာင္းအရာ အားလံုးကို စိတ္တည္ၿငိမ္စြာ စဥ္းစားၾကဖို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ရဲ႕ ႏိုင္ငံေတာ္ အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ေဒၚ ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေျပာၾကားတဲ့အတိုင္း ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းနွင့္ ပက္သက္ရင္ လူထုမွ အျမင္က်ယ္က်ယ္ျဖင့္ ျမင္တတ္ေစရန္၊ ရႈေထာင့္မ်ိဳးစံုမွျမင္တတ္ရန္ ေျပာၾကား တာရွိပါတယ္။ ဒါကိုလည္း လူထုအေနနဲ႔ ေသခ်ာစဥ္းစားဆုံးျဖတ္ၿပီး လိုက္နာသင့္ပါတယ္။
ကၽြန္ေတာ္တို႔သည္ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ၿပီး ဆင္းရဲ ေခတ္ေနာက္က်ေနတဲ့ ကံၾကမၼာကိုစြန္႔လႊတ္ရမယ္။
နိုင္ငံႀကီး လြန္ဆြဲၾကားက ေျမစာပင္မျဖစ္သင့္ပါ။ ဦးေမာ့၍ ကၽြန္ေတာ္တို႔ မ်က္ျမင္ရူပါရုံကုိ ဖြံ႔ၿဖိဳးၿပီး နိုင္ငံသို႔ ျမင္၊ တရုတ္နိုင္ငံသို႔ ျမင္၊ သူတုိ႔နိုင္ငံမွ အေတြ႔အၾကံဳမ်ား သင္ယူၿပီး ေျပာင္းလဲေနတဲ့ သိပံၸနည္း ပညာျဖင့္ သယံဇာတ ထုတ္ေဖာ္အသံုးျပဳမယ္။
ဧရာဝတီျမစ္ႀကီးကုိ ေကာင္းမြန္စြာအသံုးျပဳၿပီး တစ္ဘက္မွလည္း သန္႔ရွင္းေသာ ေစ်းသက္သာေသာ လွ်ပ္စစ္မီး အသံုးျပဳ၊ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာ နိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ စီးပြားဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈကိုလည္း တြန္းအား ေပးျခင္းျဖစ္သလုိ ေခတ္မီတဲ့ သိပံၸနည္းပညာျဖင့္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ မိခင္ဧရာဝတီျမစ္ႀကီး ေစာင့္ေရွာက္ၾက ပါစုိ႔။
ဗို္္လ္က်